ESG w małej firmie – co to jest i czy warto?

CSR, czyli społeczna odpowiedzialność biznesu, to trend, który na dobre zadomowił się w polskich firmach – mniejszych i większych. Dzisiaj to jednak za mało. Coraz więcej mówi się o ESG – koncepcji kładącej nacisk na trzy elementy: środowisko naturalne, społeczeństwo i ład korporacyjny. Sprawdź, na czym dokładnie ona polega i jak można zaadaptować ją do rzeczywistości małych i średnich przedsiębiorstw.
 

O czym przeczytasz w artykule:
 

• Jakie są Cele Zrównoważonego Rozwoju według ONZ?
• Kogo obejmuje obowiązek raportowania ESG?
• Co to jest ESG?
• Jak opracować strategię ESG w małej firmie?
• Jakie działania w zakresie ESG można podjąć?

Czytaj też: Społeczna odpowiedzialność biznesu – na czym polega?

Cele Zrównoważonego Rozwoju jako podstawa ESG

Kwestie związane ze zmianami klimatu rozpalają wszystkich i coraz więcej osób zdaje sobie sprawę, że tylko wprowadzone na czas regulacje zdołają zapobiec katastrofie. Tzw. zrównoważony rozwój i zielona transformacja to już nie tylko życzenia, ale postulaty, jakie przed firmami stawiają nie tylko organizacje międzynarodowe, organizacje pozarządowe, rządy poszczególnych państw czy inwestorzy, ale także sami pracownicy i konsumenci.
 

Powstają kolejne regulacje, które mają wpłynąć na przedsiębiorców i zmotywować ich do podjęcia faktycznych działań na rzecz ochrony naszej planety. Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 to dokument Zgromadzenia Ogólnego ONZ, w którym zawarto 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju szczegółowo rozpisanych w 169 zadaniach. Ich wypełnienie ma doprowadzić do tego, że gospodarka będzie rozwijać się w sposób, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia, nie zagrażając możliwościom rozwoju pokoleniom, które przyjdą jako następne.

Chodzi więc nie o stały wzrost, zysk i ekonomię, lecz o większe dobro związane ze sprawiedliwością społeczną (wyższym poziomem życia wszystkich społeczeństw, równym dostępem do edukacji i ochrony zdrowia), ekologią (zachowaniem bioróżnorodności, walką o czyste powietrze). Do tego wszystkiego dochodzi jeszcze aspekt ładu korporacyjnego, czyli praktyk stosowanych przez przedsiębiorstwa. Elementy te wzajemnie się przenikają.

Czytaj też: Reduce, reuse, recycle – X zasad, jak prowadzić biznes z poszanowaniem środowiska

Raportowanie ESG – kogo obejmuje?

Na tym gruncie powstały kolejne dokumenty i regulacje. Jedna z nich to dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). Narzuca ona obowiązek działalności i raportowania niefinansowego działań w trzech zakresach: środowiskowym, społecznym i związanym z zarządzaniem.

ESG – co to jest?

I tu dochodzimy do sedna, czyli tego, czym w ogóle jest ESG i dlaczego warto zajmować się nim nawet wtedy, kiedy Twojej firmy nie dotyczy obowiązek raportowania działań związanych ze zrównoważonym rozwojem. ESG to skrót, który powstał od pierwszych liter właśnie tych trzech wymienionych wyżej obszarów: Environmental, Social and Corporate Governance, czyli środowisko naturalne, społeczeństwo i ład korporacyjny. A konkretniej:

• środowisko naturalne – przedsiębiorstwa powinny określić ryzyka dla biznesu wynikające ze zmian klimatycznych i skupiać się na czynnikach związanych z wpływem na środowisko, np. emisji zanieczyszczeń, wykorzystaniu źródeł energii, gospodarowaniu odpadami.
   
• społeczeństwo – czyli kwestie społecznej odpowiedzialności i praw człowieka. Działania firm powinny więc dotyczyć relacji biznesowych zewnętrznych i wewnętrznych i obejmować np. wpływ działań firmy na pracowników i klientów, równość w zatrudnieniu;
   
• ład korporacyjny – praktyki stosowane przez firmę wpływające na jej wiarygodność, związane z zarządzaniem, dywidendami, przejrzystością podatkową czy raportowaniem działań. To właśnie ten obszar jest szczególnie ważny z punktu widzenia inwestorów. 

Są to więc uniwersalne zasady, którymi warto się kierować, i aspekty, na które warto zwracać uwagę, planując rozwój swojego biznesu niezależnie od jego wielkości, tworząc biznesplan czy układając strategię na kolejne lata. Te trzy elementy zaczynają bowiem być ważnymi wyznacznikami i mogą wpływać na postrzeganie przedsiębiorstwa jako nowoczesnego, zaangażowanego w bieżące problemy i starającego się działać na rzecz lepszego świata. Także większe firmy, które współpracują z mniejszymi, mogą zacząć wymagać od kontrahentów raportowania ESG przy przetargach albo nawiązywaniu współpracy.   

Wdrażanie w życie założeń ESG wpływa pozytywnie na wizerunek firmy w oczach klientów, którzy coraz częściej – zwłaszcza ci z pokolenia milenialsów i generacji Z – chcą wspierać biznesy, które podzielają ich wartości. Uwagę zwracają na to także inwestorzy – w wielu przypadkach aby uzyskać finansowanie, kredyt na preferencyjnych warunkach czy fundusze z programów rządowych, trzeba wykazać, że działania firmy są zgodne z ESG. Trzecią grupą, dla której działania firmy w tym zakresie mogą być istotne, są pracownicy, którzy szukają pracodawcy oferującego uczciwe warunki zatrudnienia i atrakcyjne benefity pozapłacowe, ale przy tym podejmującego działania zgodne z głoszonymi przez nich poglądami. Warto więc być przygotowanym. 

Czytaj też: Lojalność pracownika wobec firmy – jak ją zdobyć?

Jak opracować strategię ESG w małej firmie?

Zastanawiasz się, jak stworzyć strategię ESG w przypadku, gdy kierujesz małą firmą? Najlepiej zacząć od zadania sobie prostego pytania. Może ono brzmieć na przykład: Gdzie jesteśmy i gdzie chcemy być w zakresie produkowanego śladu węglowego, wykorzystania odnawialnych źródeł energii, parytetów wśród pracowników itd.? 

Gdy odpowiesz sobie na to pytanie, poznasz swoje cele. Oczywiście nie warto porywać się od razu na wiele z nich – wybierz kilka najistotniejszych z Twojego punktu widzenia i takich, które stosunkowo prosto jest wdrożyć – przykłady znajdziesz w dalszej części artykułu. Następnie nadchodzi moment na opracowanie strategii, czyli rozpisanie konkretnych działań, które zostaną podjęte, aby osiągnąć cel. Możesz rozpisać je samodzielnie albo zlecić profesjonalnej osobie zajmującej się ustalaniem strategii dla firm. Wyznacz też terminy realizacji i osoby odpowiedzialne za nadzór nad projektem i wyniki, by prace miały jasny horyzont czasowy. Pamiętaj o tym, by regularnie sprawdzać, czy realizacja idzie do przodu. W przypadku małych rzeczy (np. kupno filtrów do wody pitnej z kranu) z pewnością wszystko pójdzie gładko i szybko, ale w przypadku większych zmian (obejmujących np. zmiany ścieżek logistycznych do transportu produktów) może się okazać, że wybrane metody nie zawsze będą działać od razu – w takim przypadku lepiej szybko modyfikować cele czy wybrany sposób działań i reagować na bieżąco. 

Czytaj też: Wyznaczanie celów – jak robić to dobrze?

Działania w zakresie ESG – przykłady dla małych firm

W wielu przypadkach to właśnie w małych firmach wdrożenie podstawowych zasad związanych z ESG jest prostsze niż w wielkich korporacjach. Łatwiej jest bowiem zacząć od małych rzeczy i szybko zauważyć różnicę, a przy tym nie być oskarżanym na przykład o greenwashing czy robienie sobie reklamy. Przyjrzyjmy się więc, jakie przykładowe działania można wprowadzać w każdym z trzech obszarów ESG. 

ŚRODOWISKO:

• Odpowiedzialne gospodarowanie odpadami – odpowiednie sortowanie na wymagane frakcje, ograniczanie produkcji śmieci zmieszanych, odpowiedzialne pozbywanie się elektrośmieci.
• Oszczędzanie wody i energii elektrycznej – zamontowanie światła na czujnik ruchu (w toaletach, kuchni, korytarzach), zamontowanie filtrów ułatwiających picie wody z kranu zamiast butelkowanej, zamontowanie żarówek energooszczędnych.
• Ekologiczne pakowanie i wysyłanie towarów – wykorzystywanie otrzymanych kartonów, wypełnień i folii do wysyłania paczek, stawianie na opakowania z papieru z recyklingu i z odpowiednimi certyfikatami.
• Ograniczanie śladu węglowego – na przykład współpraca z podwykonawcami z Polski, korzystanie z materiałów wykonywanych w naszym kraju, a niesprowadzanych z innych kontynentów. 
• Promowanie niskoemisyjnych środków transportu – rezygnacja z latania samolotem na spotkania z kontrahentami i zamiast tego organizowanie ich online, zachęcanie pracowników do przyjeżdżania do pracy rowerami lub komunikacją miejską.

SPOŁECZEŃSTWO:

• Angażowanie się w życie lokalnej społeczności – dofinansowanie lokalnej fundacji, organizowanie wydarzeń dla mieszkańców, pomoc w palących problemach społeczności przez np. wolontariat pracowniczy.
• Dbanie o inkluzywność – zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami, oferowanie im przeszkolenia albo współpraca z lokalną organizacją aktywizującą takie osoby, dbanie o parytety w firmie, zatrudnianie osób po 50. roku życia.
• Odpowiednie podejście do pracowników – jawność wynagrodzeń, jasno wyznaczona ścieżka awansu, odejście od zarządzania hierarchicznego na rzecz równościowego, danie pracownikom możliwości zgłaszania swoich propozycji związanych z organizacją życia zawodowego w firmie. 

ŁAD KORPORACYJNY:

• Wewnętrzne procesy nadzorcze firmy – procedury, standardy, mechanizmy kontroli mające na celu wypracowanie odpowiednich modeli zarządzania.
• Jasne określenie wartości, którymi kieruje się management firmy.
• Określenie zasad działania w celu zapobiegania korupcji i powstawania sytuacji nieetycznych. 

To oczywiście tylko przykłady działań, jakie można podjąć w celu realizacji strategii ESG. Warto od nich zacząć i stopniowo wdrażać także większe pomysły, wymagające większych nakładów czasowych i finansowych, ale jednocześnie dużo skuteczniejszych w kontekście globalnym. W zależności od specyfiki biznesu podejmowane czynności będą różne, różna będzie też ich skala. Realizowanie zasad ESG to nie tylko działanie wizerunkowe i wynikające z trendów, ale także z konieczności zadbania o przyszłość kolejnych pokoleń.