Ukraina: Jakie formalności trzeba spełnić, by dostać PESEL?

Od początku wojny z Ukrainy do Polski przybyło niemal 3,4 mln uchodźców i uchodźczyń*. Spora część tych, którzy zdecydowali się na pozostanie w naszym kraju, ubiega się o nadanie numeru PESEL. Choć jego posiadanie nie jest konieczne, to jednak jest on wymagany w wielu miejscach pracy, placówkach edukacyjnych, a także przy okazji załatwiania spraw urzędowych. Co musi zrobić osoba, która uciekła z ogarniętej wojną Ukrainy, by wyrobić sobie PESEL? Czy może jej w tym pomóc znajomy posiadający polskie obywatelstwo? Ile to kosztuje? Jak długo czeka się na nadanie numeru PESEL?

Czytaj dalej, a dowiesz się:

• Czy uchodźcy z Ukrainy przebywający w Polsce muszą wyrabiać PESEL?
• Jak wyrobić numer PESEL uchodźcy z Ukrainy?
• Czy można to zrobić przez pełnomocnika?

Zobacz także: Specustawa o pomocy dla Ukraińców – na jakie wsparcie mogą liczyć?

Numer PESEL dla Ukraińców – czy jest konieczny?

Na wstępie należy zaznaczyć, że nie ma konieczności, by każdy uchodźca z Ukrainy posiadał numer PESEL. Jego brak nie powoduje, iż dana osoba musi opuścić terytorium naszego kraju. Jednak zdobycie numeru PESEL pozwala każdej osobie, która schroniła się w Polsce przed wojną, skorzystanie z wielu programów pomocowych kierowanych właśnie do uchodźców. Dzięki niemu może też zasięgnąć pomocy służby zdrowia czy po prostu łatwiej podjąć tu legalną pracę (posiadanie przez uchodźcę numeru PESEL nie jest konieczne, by mógł zostać zatrudniony, jednak wielu pracodawców tego wymaga).

PESEL dla Ukraińców – jak go wyrobić?

Osoby uciekające z zaatakowanej przez Rosję Ukrainy nie otrzymują numeru PESEL automatycznie po przekroczeniu granicy z Polską. Ułatwioną sytuację mają ci, którzy mogą zameldować się na pobyt dłuższy niż 30 dni w domu czy mieszkaniu, w którym znaleźli schronienie. W większości przypadków jest to jednak niemożliwe i aby uzyskać numer identyfikacyjny, Ukraińcy od początku wojny ustawiali się w długich kolejkach do urzędów.

Każda osoba, która chce uzyskać numer PESEL, musi udać się do dowolnego urzędu gminy, gdzie należy złożyć wypełniony formularz ubiegania się o nadanie numeru identyfikacyjnego. Do wniosku należy dołączyć:

• fotografię wnioskodawcy (Ukraińcy zazwyczaj mogą je wykonać odpłatnie w samym urzędzie),
• dokument potwierdzający tożsamość (o ile wnioskodawca go posiada),
• pobrane przez urzędnika odciski palców (obowiązuje osoby, które ukończyły 12. rok życia),

Warto zawrzeć również informacje kontaktowe wnioskodawcy: numer telefonu oraz adres e-mail.

Zobacz również: Wojna w Ukrainie – jak możesz pomóc? Kompendium

Przy okazji składania wniosku o nadanie numeru PESEL, warto dołączyć zgodę na założenie profilu zaufanego, który pozwoli obywatelom Ukrainy na załatwianie spraw urzędowych (m.in. składanie wniosków o udzielenie świadczeń dla uchodźców) przez internet. Każdy wnioskodawca otrzyma oprócz numeru PESEL również elektroniczny dokument stanowiący odpowiednik dowodu osobistego.

Ani złożenie wniosku, ani jego rozpatrzenie nie wymagają uiszczenia żadnej opłaty. Czas oczekiwania na nadanie numeru PESEL jest różny. Wnioskodawca otrzymuje powiadomienie o pozytywnym rozpatrzeniu wniosku. W przypadku uchodźców z Ukrainy prawidłowe wypełnienie wniosku i dopełnienie pozostałych formalności (dodanie zdjęcia itd.) gwarantuje, że otrzymają oni PESEL – urząd nie ma zbyt wielkiego pola, by odmówić takiej osobie nadania numeru identyfikacyjnego.

PESEL dla Ukraińców – czy można go wyrobić przez pełnomocnika?

Dla niektórych uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy konieczność załatwienia w polskim urzędzie kwestii nadania im numeru PESEL może być trudna. W grę wchodzą tu m.in. bariera językowa, lęk wynikający z traumy wojennej lub inne indywidualne kwestie.

Przepisy dotyczące ubiegania się o PESEL przez cudzoziemców przewidują możliwość powołania pełnomocnika. Niestety konieczność poddania się procedurze składania odcisków palców czy przedłożenia dokumentu tożsamości powoduje, że nie mogą z niej skorzystać uchodźcy z Ukrainy powyżej 12. roku życia. Polacy chcący wesprzeć znajomych lub osoby, które schroniły się w ich domach, mogą towarzyszyć im w urzędach, by pomóc w przejściu przez cały proces.

Przeczytaj również: Fake newsy – jak nie dać się zwieść?

* Dokładnie 3,36 mln – według danych polskiej Straży Granicznej opublikowanych na jej oficjalnym profilu na Twitterze 14.05.2022 r.: https://twitter.com/Straz_Graniczna/status/1525354419394596864?cxt=HHwWgMCyyejwkqsqAAAA (dostęp: 16.05.2022).