Senior w sieci – jak zadbać o jego bezpieczeństwo?

Internet to morze nieograniczonych możliwości nie tylko dla osób młodych. Senior w sieci obecnie robi zakupy, kontaktuje się z najbliższymi, ogląda spektakle teatralne online i korzysta ze zdalnej nauki. Znacznie poszerza to możliwości osób starszych i pozwala im aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym czy kulturalnym – także bez wychodzenia z domu. Niestety zdarza się, że nie mają do końca świadomości zagrożeń, jakie czyhają w wirtualnym świecie. Na szczęście jest kilka sposobów na to, aby seniorzy w sieci czuli się dobrze i bezpiecznie!

Czytaj dalej, a dowiesz się:

• Jakie możliwości ma senior w sieci?
• W jaki sposób pomóc seniorowi unikać niebezpieczeństw w internecie?
• Na co uczulić seniora, gdy robi zakupy online?
• Jakie są metody oszustw w sieci, których ofiarą padają często seniorzy?

Senior w sieci – ogrom możliwości

Internet już dawno przestał być jedynie oknem na świat – na wielu płaszczyznach stał się wręcz „przedłużeniem” naszego realnego życia. Internetowe zakupy, spotkania z przyjaciółmi, a nawet możliwość uczestniczenia w konferencji czy spektaklu teatralnym – wszystko to sprawiło, że ramy świata rzeczywistego i wirtualnego zaczęły się po części zacierać.

Obecnie w sieci jest niemal każdy. Firmy zakładają swoje profile w mediach społecznościowych, dzieci uczą się zdalnie, a wielu dorosłych pracuje z jednego miejsca na ziemi dla kilku firm jednocześnie. Możliwość połączenia się ze światem wirtualnym czy posiadanie komputera lub telefonu to dla wielu gospodarstw domowych po prostu norma. Gdzie w tej układance znajduje się więc miejsce dla seniorów?Seniorzy coraz chętniej korzystają z internetu. W Polsce grupa ta jest może jeszcze mniejsza niż np. w Stanach Zjednoczonych, jednak z roku na rok aktywnych emerytów w sieci przybywa. Nic w tym dziwnego – osoby, które obecnie wchodzą w wiek seniorski, we wcześniejszych latach życia zdążyły już doskonale obeznać się z internetem. Z kolei starsi ludzie dotychczas dotknięci problemem wykluczenia cyfrowego mogą teraz liczyć na wiele pomocnych materiałów, które w przystępny sposób zapoznają ich ze światem wirtualnym.

Co ciekawe, seniorzy bardzo chętnie korzystają z mediów społecznościowych, które pozwalają im utrzymać znajomości z lat młodzieńczych. Konto na Facebooku to również pewność zachowania stałego kontaktu z rodziną, która mieszka w innym kraju. Emeryci chętnie korzystają też z bankowości elektronicznej. Według badań ponad 73% seniorów otrzymuje emeryturę na konto. Około 2/3 osób w wieku 55+ robi zakupy online. Z kolei aż 88% seniorów posługuje się telefonem komórkowym, a 50% ma smartfona[i].

Senior w sieci – jak zminimalizować ryzyko niebezpieczeństwa?

Niestety to właśnie dzieci oraz osoby starsze stanowią łatwe ofiary dla cyberprzestępców, którzy bazują na ich niewiedzy. Jeśli chcesz uchronić swoich rodziców lub dziadków przed podejmowaniem ryzykownych działań w sieci, powinieneś przede wszystkim z nimi porozmawiać i w prostych słowach przedstawić ewentualne zagrożenia, które na nich czyhają. Wykorzystaj swoją wiedzę i pomóż im poruszać się po zawiłościach cyberświata.

Senior w sieci – lista wskazówek:

1. Zacznij od rozmowy – wyjaśnij, czym jest phishing i dlaczego do otrzymywanych wiadomości należy podejść z ograniczonym zaufaniem. Pokaż, jak w prosty sposób zadbać o bezpieczeństwo swoich danych w sieci.
2. Sprawdź zabezpieczenia – pamiętaj, że silne hasła w telefonie, poczcie elektronicznej czy portalach społecznościowych to podstawa.
3. Skontroluj programy i narzędzia, których używa senior. Pamiętaj również o tym, aby zainstalować program antywirusowy.
4. Porozmawiajcie o social mediach – dzielenie się prywatnymi zdjęciami czy publikowanie w sieci zdjęć wnuków może nie być bezpieczne.
5. Sprawdź ustawienia prywatności konta seniora w social mediach i uczul na to, aby nie odpowiadał na wiadomości osób, które proszą o finansowe wsparcie.
6. Na wybranych przykładach pokaż, jak można rozpoznawać zaufane sklepy internetowe oraz w jaki sposób dokonywać zakupów online.
7. Zadbaj o edukację. W sieci jest mnóstwo artykułów, które mówią o bezpieczeństwie w internecie. Opowiedz również o kampanii „Seniorze, spotkajmy się w sieci” realizowanej przez Ministerstwo Cyfryzacji.

Jak pomóc seniorowi w robieniu bezpiecznych zakupów w sieci?

E-handel daje dużo możliwości. Dostęp do asortymentu, który często różni się od tego dostępnego w stacjonarnym punkcie nieopodal domu, czy też lepsze ceny lub szybsza dostawa, sprawiają, że zakupy internetowe coraz chętniej robią również seniorzy. Niestety jest to kolejne miejsce, w którym mogą oni paść ofiarą przestępstwa. Jak przygotować seniora do bezpiecznych zakupów online?

1. Poproś, aby zawsze sprawdzał, czy na stronie podane są dane sprzedawcy, takie jak: NIP, REGON, adres siedziby, pełna nazwa etc.
2. Pokaż, jak rozpoznawać, czy dany sklep ma zainstalowany certyfikat SSL. Obecność kłódki (zazwyczaj w kolorze zielonym) w pasku adresu internetowego gwarantuje, że dane, które zostaną wysłane do sklepu, będą w pełni szyfrowane.
3. Wskaż miejsca, w których można poczytać opinie na temat danego sklepu – serwisy agregujące, wizytówki Google Moja Firma, portale społecznościowe itd.
4. Poproś, aby przed zakupem senior sprawdził, czy sklep używa zaufanych bramek płatności, które w razie problemów ułatwią reklamację transakcji. Warto pamiętać o tym, że sama obecność bramki jest już dobrym znakiem, ponieważ oznacza, że sklep podpisał umowę na akceptację transakcji bezgotówkowych.

Jak widzisz, nie trzeba wiele, aby uchronić seniora przed niebezpiecznymi zakupami. Jeśli dodatkowo poświęcisz swój czas na to, aby kilka pierwszych transakcji wykonać wspólnie z seniorem, to z całą pewnością łatwiej będzie mu zrozumieć cały mechanizm.

Poradnik dla seniora w sieci: jakie są najczęstsze metody oszustw?

Lista możliwych zagrożeń w internecie jest długa – i niestety z każdym dniem rośnie w siłę. Dlatego postanowiliśmy skupić się na tych najbardziej aktualnych oraz powszechnych, które w dużej mierze opierają się na problemie nadmiernego zaufania czy tzw. gry na emocjach. To szczególnie istotne w kontekście seniorów, którzy mają często tendencję do obdarzania innych nadmiernym zaufaniem.

1. Metoda na wnuczka – w sieci działa w podobny sposób jak w realnym życiu. Wystarczy, że ktoś włamie się na konto społecznościowe bliskiej osoby lub skorzysta z jej komunikatora, aby wyłudzić pieniądze. Wiadomości wysyłane przez oszustów mogą zawierać linki, które po kliknięciu przeniosą seniora na fałszywą stronę z płatnościami.
2. Metoda na kod czy też na znajomego – działa na podobnej zasadzie jak metoda na wnuczka. Osoba „znajoma” odzywa się do seniora i prosi o podanie np. danych karty kredytowej lub debetowej, tłumacząc jednocześnie, że pilnie musi zapłacić za zakupy, a właśnie nie ma przy sobie portfela.
3. Wykorzystywanie zaufania do instytucji – zdarza się, że oszuści podają się za ZUS, Urząd Skarbowy czy bank, aby wyłudzić wrażliwe informacje. Często wysyłają też wiadomości e-mailowe ze specjalnym linkiem, który po kliknięciu instaluje złośliwe oprogramowanie i pozwala przestępcom przejąć dane dostępowe do różnych serwisów.
4. Fałszywe zbiórki pieniędzy – na szczęście coraz większa liczba zbiórek jest weryfikowana, a osoby, które zbierają datki, muszą przejść dokładną kontrolę. Niestety jednak wciąż jeszcze zdarzają się sytuacje, w których organizatorzy nielegalnej kwesty próbują w ten sposób oszukać wrażliwych seniorów.

Internet to miejsce nieograniczonych możliwości. Szkoda byłoby z nich nie skorzystać – zwłaszcza podczas pandemii, kiedy to plany towarzyskie wielu osób zostały pokrzyżowane. Warto więc zadbać o edukację oraz bezpieczeństwo seniorów w sieci, którzy z całą pewnością będą Ci wdzięczni za pomoc i wsparcie.

Czytaj też: Skimming – co to jest i jak się przed nim bronić?

[i] Źródło: Marketing Generacji Silver, 2020, Badanie Power Generation. Pieniądze seks i władza – co napędza osoby po pięćdziesiątce, [za:] Adrianna Kubik, OK, boomer? Dlaczego nie warto ufać temu, co wiemy o grupie 50+ i jak wobec tego skutecznie budować zaufanie do marki w obliczu srebrnego tsunami, Forum IAB 2020: https://www.facebook.com/watch/?v=1433920916971482 (dostęp 11.05.2020 r.).