Pracowniczy Program Emerytalny (PPE) – co to jest i jakie daje korzyści?

PPE, czyli Pracowniczy Program Emerytalny, to sposób na gromadzenie dodatkowych oszczędności na czas emerytury, dostępny w niektórych firmach. Składki opłaca przede wszystkim pracodawca, a swoją część może też dodać pracownik. Dowiedz się, co to jest PPE i na jakich zasadach działa, kiedy można wypłacić kwotę zebraną w programie oraz jakie to rozwiązanie daje korzyści!

Czego dowiesz się z artykułu?

• PPE – co to jest?
• Pracownicze Programy Emerytalne – jak to działa?
• PPE – składki
• PPE – wypłata środków
• PPE: wcześniejsza wypłata a zwrot środków
• Pracowniczy Program Emerytalny (PPE) – czy warto przystąpić?

Czytaj również: Emerytura pomostowa – warunki: co musisz o niej wiedzieć?

PPE – co to jest?

Pracownicze Programy Emerytalne to jeden ze sposobów, na jakie w Polsce można oszczędzać pieniądze na emeryturę. Podstawowa opcja to oczywiście składki emerytalne zbierane w ZUS (czyli tzw. pierwszy filar) – finansowane obowiązkowo zarówno przez pracownika, jak i przez pracodawcę. Istnieją jednak również inne rozwiązania, które pozwolą odłożyć więcej na okres, gdy senior nie będzie już pracował. Funkcjonują one pod nazwą drugiego i trzeciego filaru emerytalnego.

Drugi filar to możliwość skorzystania z OFE. Trzeci obejmuje zaś różne rozwiązania. Po pierwsze: jest to możliwość przystąpienia do Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK). Ich utworzenie w przedsiębiorstwie ma obecnie charakter obowiązkowy, jednak nie każdy pracownik musi z nich skorzystać. Po drugie: w niektórych firmach istnieje możliwość gromadzenia środków w ramach Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE) i/lub Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Korzystanie z tych produktów również ma charakter dobrowolny. Trzecim zaś rozwiązaniem dostępnym w ramach trzeciego filaru są właśnie Pracownicze Programy Emerytalne.

Pracownicze Programy Emerytalne – jak to działa?

Jeśli w firmie lub instytucji, w której jesteś zatrudniony, funkcjonują Pracownicze Programy Emerytalne, wówczas zostaniesz o tym poinformowany przez swojego pracodawcę. Musi Ci on przedstawić szczegóły takiego programu, a Ty samodzielnie podejmujesz decyzję, czy chcesz do niego przystąpić.

Czytaj również: Motywacja do oszczędzania – jak ją znaleźć?

Zasadniczo funkcjonowanie PPE polega na tym, że w jego ramach składki na Twoją emeryturę odkładacie: Twój pracodawca (składki podstawowe) oraz ewentualnie dobrowolnie Ty sam (składki dodatkowe). Zebrane fundusze są zarządzane przez wybraną instytucję finansową, która je inwestuje, by pomnażać ich wysokość. Warto wiedzieć, że działania te znajdują się pod ścisłą kontrolą Komisji Nadzoru Finansowego – są więc w świetle prawa w pełni bezpieczne.

Do Pracowniczego Programu Emerytalnego może przystąpić każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę (zarówno w pełnym, jak i niepełnym wymiarze godzin), który nie ukończył 70. roku życia. Zazwyczaj istnieje też pewien wymóg co do stażu pracy w danej firmie – zwykle wynosi on 3 miesiące (jeśli nie masz pewności, jaki termin obowiązuje u Twojego pracodawcy, taką informację znajdziesz w umowie zakładowej dotyczącej PPE).

PPE – składki

Podstawową składkę na Pracowniczy Program Emerytalny opłaca Twój pracodawca. To on decyduje, czy będzie ona wyliczana procentowo od wysokości wynagrodzenia dla uczestników programu w firmie, czy np. będzie to stała kwota dla wszystkich. Ustawa mówi jednak, że wielkość składki finansowanej przez pracodawcę wynosi maksymalnie 7%.

Jeśli chcesz, możesz też zadeklarować opłacanie składki dodatkowej na PPE. Jej wysokość nie jest ustalona – decydujesz o niej sam, możesz też z niej zrezygnować w trakcie trwania programu lub zmienić jej wielkość. Prawo mówi jedynie, że nie może być to kwota wyższa niż 4,5-krotność przeciętnego przewidywanego miesięcznego wynagrodzenia w danym roku.

PPE – wypłata środków

Jak już wspomnieliśmy, wypłata środków następuje dopiero po zaistnieniu określonych warunków zapisanych w ustawie o Pracowniczych Programach Emerytalnych. Może ona zostać zrealizowana:

• na Twój wniosek, gdy przekroczysz 60. rok życia,
• na Twój wniosek, jeśli ukończysz 55 lat, a jednocześnie uzyskałeś już prawo do emerytury (do wniosku musisz wówczas dołączyć stosowny dokument),
• gdy ukończysz 70. rok życia (jeżeli wcześniej nie wystąpiłeś z wnioskiem o wypłatę),
• na wniosek osoby uprawnionej – w wypadku Twojej śmierci.

Jeżeli wypłacisz środki zgodnie z którymś z powyższych warunków, wówczas otrzymasz całość sumy zgromadzonej na Twoim Pracowniczym Programie Emerytalnym. Od tej kwoty nie zapłacisz też podatku dochodowego od zysków kapitałowych (osoba uprawniona nie płaci również podatku od spadku czy darowizn). Możesz dokonać wypłaty środków PPE jednorazowo lub w ratach.

PPE: wcześniejsza wypłata a zwrot środków

Wcześniejsza wypłata kwoty zgromadzonej w Twoim Pracowniczym Programie Emerytalnym jest możliwa wówczas, gdy przestajesz pracować w firmie, w której masz prowadzony rachunek programu, lub dochodzi do jego likwidacji. W takiej sytuacji najlepiej jest wskazać inne konto emerytalne, na które mają być przekazane zebrane środki – na PPE u innego pracodawcy lub Twój rachunek IKE. Nie otrzymujesz ich wówczas w gotówce ani na rachunek bankowy – dyspozycja przekazania zgromadzonego kapitału będzie po prostu zrealizowana między wskazanymi instytucjami. Jest to tzw. wypłata transferowa; nie ponosisz żadnych jej kosztów, a ciągłość odkładania oszczędności nie zostaje przerwana.

Jeżeli zdecydujesz się na zwrot środków w innej sytuacji, wówczas musisz się już liczyć ze sporymi stratami finansowymi – w ten sposób ustawodawca stara się zniechęcić do podjęcia takiej decyzji. W takim wypadku otrzymasz kwotę pomniejszoną o:

• podatek od dochodów kapitałowych (tzw. podatek Belki) – ta suma idzie na konto fiskusa,
• równowartość 30% składek podstawowych (czyli tych wpłaconych przez pracodawcę) – ta kwota zostaje przekazana do ZUS-u jako Twoja składka emerytalna w I filarze emerytalnym.

Pracowniczy Program Emerytalny (PPE) – czy warto przystąpić?

Na powyższe pytanie nie ma oczywiście jednoznacznej odpowiedzi – kluczowe są tu Twoje indywidualne uwarunkowania i możliwości finansowe. Warto jednak pamiętać, że inwestowanie w swoją przyszłość na emeryturze na pewno się opłaca. Same środki zgromadzone w ramach pierwszego filaru emerytalnego mogą się okazać mało wystarczające. Ponadto kwoty odłożone na PPE podlegają dziedziczeniu. Stanowią więc także zabezpieczenie finansowe dla Twoich najbliższych.

Zobacz także: Jak zachęcić rodzinę do oszczędzania?

Już samo funkcjonowanie PPE w danej firmie jest przez wielu pracowników uważane za przewagę konkurencyjną nad innymi przedsiębiorstwami. Pracodawca decyduje się bowiem dokładać do Twojej emerytury, mimo że nie ma takiego obowiązku. Te sumy nie są potrącane z Twojego wynagrodzenia – stanowią wartość dodatkową! Oczywiście nie możesz ich wypłacić w dowolnej chwili, np. by załatać finansowe dziury w budżecie. Można jednak spojrzeć na to przez pryzmat korzyści. Środki w PPE nie stanowią bowiem pokusy, by przeznaczyć je na doraźne potrzeby – w końcu bowiem z założenia mają pełnić funkcję zabezpieczenia finansowego Twojej emerytury.

Jeżeli zdecydujesz się ponadto na opłacanie dobrowolnej składki w postaci Twoich własnych wpłat, pozwala Ci to zaoszczędzić na emeryturę jeszcze więcej. W tym wypadku musisz oczywiście zadać sobie pytanie, czy po prostu stać Cię na ubytek danej kwoty z comiesięcznej pensji. Warto jednak pamiętać, że – jak wspomnieliśmy – decyzje o wpłatach dodatkowych możesz zmienić. Jeżeli nadejdzie cięższy czas dla Twoich finansów, masz prawo z nich zrezygnować lub obniżyć ich wysokość – co daje Ci pewną elastyczność w zarządzaniu budżetem domowym.

Czytaj również: Jak zaoszczędzić 20% swojej wypłaty każdego miesiąca?