Obligacja skarbowa – czym jest, jakie są jej rodzaje i ile można zarobić?

Obligacje skarbowe – niektórzy mówią, że to jedna z najbezpieczniejszych form inwestowania, bo emitowana przez rząd danego państwa. Czy rzeczywiście? Czym są obligacje i jaka jest różnica między nimi a innym rodzajem papierów wartościowych – akcjami? Jakie są inne typy obligacji? Jak w nie inwestować – i czy w ogóle warto? Przeczytaj poniższy artykuł, by dowiedzieć się więcej!

Czytaj dalej, a dowiesz się:

• Czym są obligacje? Jaka jest różnica między akcją a obligacją?
• Jakie są rodzaje obligacji?
• Na czym polega inwestowanie w obligacje i jakie ryzyko się z nim wiąże?
• Czy warto inwestować w obligacje? Ile można zarobić?

Zobacz też: Jak zaoszczędzić 20% swojej wypłaty każdego miesiąca?

Obligacje – co to? Jaka jest różnica między akcją a obligacją?

Obligacje należą do grupy dłużnych papierów wartościowych. Oznacza to, że podmiot, który wypuszcza je na rynek (emitent), zaciąga dług u osoby, która je nabywa (obligatariusza). Później będzie musiał spłacić ten dług, w większości przypadków wraz z odsetkami. W roli emitenta obligacji mogą wystąpić:

• Skarb Państwa,
• przedsiębiorstwo,
• gmina.

Innym rodzajem papierów wartościowych są akcje. Jaka jest różnica między akcją a obligacją? Te pierwsze nadają nabywcy udziały, czyli prawo do decydowania o losach spółki, w którą zainwestował. Akcjonariusz bierze udział w walnych zgromadzeniach i ma prawo do dywidendy (udziału w zysku). Natomiast obligatariusz jedynie udziela emitentowi pożyczki, nie zyskując przy tym żadnych praw do jego przedsiębiorstwa (również Skarbu Państwa czy gminy). W uproszczeniu, obligacje bardziej przypominają kredyt.

Obligacje – jak w nie inwestować? Jakie ryzyko się z tym wiąże?

Obrót obligacjami w Polsce odbywa się na rynku Catalyst powołanym przez Giełdę Papierów Wartościowych. Osoba, która chce w nie zainwestować, nie może tego zrobić bezpośrednio. Konieczne jest skorzystanie z pomocy domu maklerskiego. Dotyczy to papierów emitowanych na rynku pierwotnym. Istnieje również rynek wtórny, na którym obligacje można odkupić od innego inwestora poza giełdą. Zgodnie z nowymi przepisami należy jednak zgłosić ten fakt do KDPW.

W wielu artykułach możesz przeczytać, że obligacje wraz z lokatami należą do bezpiecznych form inwestowania. Błędne jest już zestawianie na równi poziomu ryzyka, jaki wiąże się z lokowaniem kapitału w obligacjach, z tym samym działaniem w przypadku lokat. Inwestowanie w każdy rodzaj instrumentów finansowych wiąże się z ryzkiem i nie można uznać żadnego z nich za całkowicie bezpieczne.

Wyróżnia się trzy główne rodzaje ryzyka związanego z inwestowaniem w obligacje:

• ryzyko płynności – to sytuacja, gdy nie ma możliwości sprzedaży lub nabycia obligacji bez spadku lub wzrostu ceny, może też dojść do całkowitego uniemożliwienia transakcji,
• ryzyko kredytowe – może dojść do sytuacji, w której emitent nie będzie mógł wykupić obligacji, ponieważ utraci płynność finansową,
• ryzyko zmiany stóp procentowych – wskutek zmiany poziomu stóp procentowych może dojść do spadku wartości obligacji.

Inwestowanie w obligacje – ile można zarobić?

Jedna z podstawowych zasad inwestowania mówi o tym, że im wyższe ryzyko, tym większa szansa na zarobek. W przypadku obligacji narażasz się na duże niebezpieczeństwo, ilekroć lokujesz kapitał w papierach innego typu niż rządowe czy komunalne. Inwestowanie w obligacje korporacyjne wymaga każdorazowo wykonania dogłębnej analizy kondycji finansowej i kredytowej danego przedsiębiorstwa, by ustalić, jak duże jest ryzyko, iż utraci ono płynność w danym okresie.

Czy opłaca się inwestować w obligacje skarbowe? Wygląda na to, iż wielu Polaków uważa, że tak. W 2020 r. nabyli oni papiery wartościowe tego rodzaju o łącznej wartości ponad 21 mld zł. Wiele wskazuje na to, że w 2021 r. nie będzie pod tym względem inaczej. Największą popularnością cieszą się obligacje trzymiesięczne (stanowią ponad 50 proc. całej sprzedaży obligacji skarbowych) i to mimo faktu, że ich oprocentowanie nie jest wysokie – wynosi 0,5 proc. – i jest stałe. Oznacza to niewielki, ale pewny, bezpieczny i łatwy sposób na zarobek.

Jeśli chodzi o obligacje średnioterminowe (od roku do pięciu lat), to największym zainteresowaniem inwestorów cieszą się te czteroletnie. Przewidywane średnie oprocentowanie w skali roku obliczono na 2,56 proc. W przypadku obligacji skarbowych średnio- i długoterminowych inwestor zna ich oprocentowanie jedynie w pierwszym roku od zakupu. W kolejnych latach jest ono obliczane na podstawie inflacji, przy uwzględnieniu marży zysku (0,75 pkt. proc. w przypadku wspomnianych obligacji czteroletnich). Jest to rozwiązanie dla osób myślących o inwestowaniu w obligacje w kontekście zmieniającej się siły nabywczej pieniądza, która działa na niekorzyść obligatariusza przy papierach krótkoterminowych (w wyniku inflacji za pieniądze, które otrzyma on po zakończeniu procesu inwestowania, a więc kapitał wraz z odsetkami, może kupić mniej niż wtedy, gdy decydował się na ich ulokowanie w obligacjach skarbowych), zaś można ją obejść w przypadku inwestycji średnio- i długoterminowych.

Zobacz również: Wyznacz cele finansowe i realizuj swoje marzenia

Obligacje korporacyjne – na czym polegają?

Obligacje korporacyjne wypuszczane na rynek pierwotny mogą być zarówno publiczne, jak i prywatne. Te ostatnie są kierowane do konkretnych, oznaczonych potencjalnych inwestorów. Nie można jednak informować o warunkach emisji. Jedynym sposobem na dotarcie do wiedzy o tego rodzaju papierach dłużnych, jest korzystanie z pośrednictwa doradcy pracującego w domu maklerskim.

Średni zysk, jaki przynoszą obligacje korporacyjne, to około 6-8 proc. rocznie. Warto jednak pamiętać, że wprost proporcjonalnie do wielkości zysku rośnie też ryzyko. Obligacje korporacyjne są emitowane przez firmy – zabezpieczające je swoim majątkiem – które nie są tak stabilne i pewne jak państwo będące emitentem obligacji skarbowych. Najmniejsze ryzyko w przypadku obligacji wiąże się z tymi, które dają zarobić niewiele, bo zaledwie 2-3 proc. w skali roku.

Przeczytaj także: Motywacja do oszczędzania – jak ją znaleźć?

Obligacje – jakie są ich rodzaje?

Istnieje nie tylko wiele rodzajów obligacji, lecz także kilka kategorii, według których ten rodzaj papierów wartościowych jest systematyzowany. Obligacje dzielimy więc według:

1. Rodzaju emitenta:

• obligacje skarbowe – emitowane przez Skarb Państwa: detaliczne – mają niewielkie nominały, nabywcami są zwykle inwestorzy indywidualni oraz hurtowe – nabywane w ramach przetargów organizowanych przez Narodowy Bank Polski, nabywcami mogą być zarówno inwestorzy indywidualni, jak i organizacje; mają duże nominały,
• obligacje komunalne – emitowane przez samorządy terytorialne,
• obligacje podmiotów prawnych – emitowane przez przedsiębiorstwa.

2. Okresu wykupu:

• krótkoterminowe – okres wykupu krótszy niż rok,
• średnioterminowe – okres wykupu od roku do pięciu lat,
• długoterminowe – okres wykupu powyżej pięciu lat,
• obligacje amortyzowane – nie mają z góry ustalonego okresu wykupu,
• konsole – obligacje wieczyste, a więc takie, które nie zostaną nigdy wykupione, natomiast obligatariusz otrzymuje z tytułu ich nabycia prawo do renty dożywotniej, czyli wypłaty odsetek.

3. Miejsca emisji:

• obligacje krajowe – wystawiane w walucie emitenta, ich nabywcami są inwestorzy krajowi,
• obligacje zagraniczne – wystawiane w obcej walucie, nabywcami są inwestorzy zagraniczni,
• euroobligacje – handel nimi odbywa się na rynku międzynarodowym w dowolnej walucie.

4. Oznaczenia obligatariusza:

• obligacje imienne – prawo do nich posiada określony obligatariusz wpisany do rejestru,
• obligacje na okaziciela (patrz: ramka).

5. Wartości nominalnej:

• obligacje zerokuponowe – nie są od nich płacone odsetki, obligatariusz otrzymuje prawo do dyskonta od wartości nominalnej obligacji zerokuponowej,
• obligacje kuponowe – obligatariusz otrzymuje regularne wypłaty odsetek nazywanych kuponami.

6. Oprocentowania:

• obligacje o stałym oprocentowaniu,
• obligacje o zmiennym oprocentowaniu (uzależnionym od wskaźnika WIBOR),
• obligacje indeksowane – o zmiennym oprocentowaniu uzależnionym od wartości inflacji,
• obligacje zerokuponowe – nie są uzależnione od oprocentowania, sprzedawane są poniżej swojej wartości nominalnej.

7. Wartości sprzedaży:

• obligacje sprzedawane po cenie nominalnej – wysokość zwrotu jest równa wartości kuponu,
• obligacje dyskontowe – stopa zwrotu jest większa niż wynosi wartość kuponu,
• obligacje z premią – stopa zwrotu jest niższa niż wartość kuponu.

8. Opcji dodatkowych m.in.:

• obligacje zmienne – mogą być zamienione na akcje,
• obligacje przychodowe – zysk pochodzi z dochodów z inwestycji, na którą przeznaczono środki zainwestowane przez obligatariuszy,
• obligacje callable – emitent może zażądać ich wcześniejszego wykupu, zarówno częściowego, jak i w całości,
• obligacje pupilarne – Skarb Państwa gwarantuje możliwość wykupu oraz wypłatę odsetek,
• strukturyzowane – stanowią połączenie obligacji np. z funduszem inwestycyjnym,
• oszczędnościowe – nabywcami są inwestorzy indywidualni, stowarzyszenia, fundacje oraz organizacje społeczne, ich obieg odbywa się poza GPW,
• hipoteczne – mają ustanowione dodatkowe zabezpieczenie w formie hipoteki.