Dynamiczny Indeks Konsumpcji (DIK) w II kwartale 2020 r. z najniższym wynikiem w historii
Polityka Insight we współpracy z Fundacją Polska Bezgotówkowa po raz czwarty przedstawia Dynamiczny Indeks Konsumpcji (DIK) - nowatorski wskaźnik mierzący koniunkturę konsumencką na podstawie kwartalnych danych o liczbie i wartości transakcji bezgotówkowych zbieranych przez FPB. Opublikowany dzisiaj wskaźnik pokazuje, jak pandemia COVID-19 negatywnie wpłynęła na konsumpcję w Polsce w II kwartale 2020.
Wskaźnik DIK spadł do 44,87 pkt. To najniższy wynik w historii badania. Sygnalizuje spadek oczyszczonej z czynników sezonowych konsumpcji w II kwartale o około 5 proc. w porównaniu z I kwartałem, co daje wynik o blisko 6 proc. niższy w ujęciu rocznym wobec 1,2-proc. wzrostu w I kwartale. Tak silnego spadku konsumpcji nie odnotowano w Polsce od 1990 r. Jak pokazują dane tygodniowe, to przede wszystkim rezultat załamania popytu na przełomie marca i kwietnia, kiedy większość punktów handlowo-usługowych było przymusowo zamkniętych. Od początku maja, wraz ze stopniowym znoszeniem obostrzeń, sytuacja zaczęła się poprawiać i w czerwcu popyt konsumpcyjny był zbliżony do tego z czerwca ubiegłego roku.
Wzrosły obroty w małych sklepach spożywczych. Subindeks DIK w kategorii „Sprzedaż detaliczna” spadł w II kw. do 49,65 pkt z 52,4 pkt w I kw. Dla tego okresu dane DIK nie są spójne z danymi GUS na temat sprzedaży w sklepach zatrudniających 10 i więcej osób - tempo wzrostu obrotów w cenach stałych spadło w nich w II kw. o 10,7 proc. w ujęciu rocznym. Ta rozbieżność między wskazaniami DIK a danymi GUS sygnalizuje znaczny spadek obrotów w sklepach wielkopowierzchniowych na rzecz mniejszych placówek zatrudniających mniej niż 10 osób. Dotyczy to zwłaszcza sklepów spożywczych, dla których indeks DIK osiągnął rekordowy poziom 60,26 pkt. W okresie pandemii Polacy zdecydowali się robić zakupy jak najbliżej domu, a w sklepach osiedlowych kupowali nie tylko żywność, ale też inne artykuły pierwszej potrzeby np. art. higieniczne, maseczki i prasę.
Pogłębia się dekoniunktura na stacjach benzynowych. Wszystkie pozostałe segmenty handlu detalicznego (z wyjątkiem sklepów spożywczych) były w II kw. w recesji. Najgłębsze spadki dotknęły sklepy odzieżowe - subindeks DIK dla tej kategorii spadł w II kw. do 27,64 pkt wobec 39,56 pkt w I kw. To rezultat równoczesnego zamknięcia galerii handlowych i spadku skłonności do zakupów nowej odzieży, zwłaszcza z kolekcji wakacyjnych. Od początku maja w większości segmentów handlu sytuacja zaczęła się poprawiać, a część z branż wróciła do wcześniejszych poziomów sprzedaży. Wyjątkiem są stacje benzynowe, które po bardzo silnym wzroście popytu w marcu w kolejnych miesiącach wpadały w coraz głębszą recesję. Tłumaczymy to spadkiem zapotrzebowania Polaków na paliwo w związku z mniejszą liczbą wyjazdów wakacyjnych i rzadszymi dojazdami do pracy.
Najgłębsza recesja dotknęła usługi rekreacyjne. Zamknięcie gospodarki najbardziej uderzyło w sektor usług konsumpcyjnych, w tym zwłaszcza branżę restauracyjną, hotelarską i rekreacyjną. Subindeks DIK w tej kategorii spadł do 26,45 pkt z 45,74 pkt w I kw., co było największym spadkiem w historii badania. Co więcej, w kwietniu w niektórych branżach (np. usługi fryzjerskie i kosmetyczne) indeks DIK spadł przejściowo nawet poniżej 5 pkt. W maju i czerwcu w większości branż koniunktura się jednak poprawiła, choć przedsiębiorcy świadczący usługi hotelarskie i rekreacyjne aż do końca czerwca borykali się z dużo niższym popytem niż przed wybuchem pandemii.
CO Z TEGO WYNIKA
Wskaźnik DIK za II kwartał 2020 r. wskazuje, że polska gospodarka odnotowała najgłębszą recesję co najmniej od 1990 r. Zgodnie z naszą prognozą dynamika PKB wyniosła -9,8 proc. w ujęciu rocznym, do czego w największym stopniu przyczynił się spadek popytu konsumpcyjnego o blisko 6 proc. Co więcej, prognozy te mogą być nadmiernie optymistyczne, ponieważ w tej chwili nie jesteśmy w stanie dokładnie oszacować jak wzrost skłonności do płacenia kartami w sklepach przełożył się na trafność naszego indeksu. Od początku maja popyt konsumpcyjny wraca jednak do wcześniejszych poziomów a wiele branż już wyszło lub właśnie wychodzi z recesji. Trudna sytuacja dotyczy za to ciągle przedsiębiorców świadczących usługi hotelarskie i rekreacyjne, zwłaszcza te powiązane z organizacją koncertów.
Dynamiczny Indeks Konsumpcji (DIK) to wskaźnik koniunktury przygotowywany przez Politykę Insight na podstawie danych Fundacji Polska Bezgotówkowa. Pozwala przewidzieć, jak będzie się kształtowała realna dynamika konsumpcji w Polsce, zanim GUS opublikuje pełne dane o PKB i jego składowych. Wskaźnik publikujemy raz na kwartał - na koniec pierwszego miesiąca. Wartość DIK powyżej 50 pkt oznacza wzrost realnej konsumpcji z kwartału na kwartał, a wartości poniżej 50 pkt oznacza jej spadek. DIK zwyciężył w konkursie eDukat2020 w kategorii "Najciekawsze opracowanie naukowe na temat płatności bezgotówkowych"
Szczegółowe dane na temat DIK, metoda jego obliczania oraz wartości dla wszystkich sześciu subindeksów znajdują się na stronie http://www.indekskonsumpcji.pl
Polityka Insight, platforma wiedzy dla liderów biznesu, decydentów politycznych i dyplomatów, działa od sześciu lat i ma trzy linie biznesowe: wydaje serwisy analityczne dostępne w abonamencie (PI Premium, PI Energy oraz PI Finance), przygotowuje raporty, prezentacje i szkolenia na zlecenie firm, administracji publicznej i organizacji międzynarodowych oraz organizuje debaty tematyczne i konferencje.
Fundacja Polska Bezgotówkowa została powołana przez Związek Banków Polskich w wyniku porozumienia zawartego przez Fundatora, Ministerstwo Rozwoju, Visa Europe Management Services Limited Sp. Z o.o. (Oddział w Polsce) oraz Mastercard Europe Spółka Akcyjna Oddział w Polsce w sprawie realizacji Programu Wsparcia Obrotu Bezgotówkowego w Polsce.
